Wie met een systeem-camera microfotografie middels projectie wil gaan doen stuit al gauw op het probleem hoe de camera aan de microscoop te koppelen. De huidige commerciële microscoop-adapters zijn namelijk totaal ongeschikt om een systeem-camera met een microscoop met eindig-optiek te verbinden. Deze adapters houden geen rekening met het feit dat het beeld van objectieven gecorrigeerd moet worden. Ook is het meestal niet mogelijk om de juiste afstand van het projectief of oculair tot de camera-sensor in te stellen. De IHAGEE adapter die ik veelvuldig besproken heb is alleen op de tweedehands markt verkrijgbaar en het kan lastig zijn er een te vinden die compleet is.

Ik heb een adapter gevonden die enigszins op de IHAGEE lijkt en die nieuw via internet te bestellen is. Het gaat om een telescoop-adapter van Bresser met de volgende specificaties: 1.25"/2"+T2 schroefdraad. De binnendiameter is te breed voor een standaard 25 mm microscoop-tubus maar ook hier is een oplossing voor, namelijk een stuk slang met de juiste binnen- en buitendiameter. De telescoop-adapter heeft een binnendiameter van 32 mm. Om de ruimte tussen adapter en microscoop-tubus op te vullen kan karton, tape of een stuk rubberen slang worden gebruikt. Met de inwendige klem-ring kan dan de adapter aan de tubus worden bevestigd. Via een T2-ring en eventueel een tussen-ring kan nu gelijk een systeem-camera aangesloten worden. Met deze adapter kan ook de afstand van projectief tot camera-sensor gevarieerd worden zodat parfocaliteit ingesteld kan worden. Er is een zeer stabiele koppeling van camera aan microscoop mogelijk wanneer het op de juiste manier uitgevoerd wordt.

Links: Bresser telescoop-adapter. Rechts: stuk slang met ca. 25 mm binnendiameter en 31 mm buitendiameter. De buitendiameter van het stuk slang moet zodanig zijn dat de adapter al min of meer klemt zonder dat de klemring al aangedraait is. Het moet echter wel mogelijk zijn om de adapter zonder veel moeite over de tubus te verschuiven.

Aansluiting van de Canon 600D camera aan een Olympus E microscoop. Beeld 1: trinoculaire Olympus E met standaard 25 mm foto-tubus. Beeld 2: een stuk rubberen slang wordt om de foto-tubus aangebracht. Het is belangrijk dat de adapter volledig over het rubberen omhulsel wordt geschoven, alleen dan is de montage stabiel. Beeld 3: telescoop-adapter wordt aangebracht. Beeld 4: aansluiting van de Canon 600D middels T2-ring en tussenring. Hier kan natuurlijk ook een T2-ring met hogere opbouw gekozen worden zodat er geen tussenring nodig is. Het is beter om een iets hogere T2-ring te kiezen.

Voor wie een microscoop wil gaan kopen en serieuze fotografie wil gaan doen is het aan te bevelen een microscoop met een standaard 25 mm (buitendiameter) tubus aan te schaffen. Bij microscopen met een dergelijke tubus is het aansluiten van een systeem-camera over het algemeen een stuk gemakkelijker dan wanneer er een speciale foto-tubus aanwezig is. De Olympus BH2 bijvoorbeeld heeft een afwijkende foto-tubus waarbij je alleen via speciale extra onderdelen een camera kan aansluiten, de hier beschreven methode werkt daar niet. Hoe goed deze microscoop ook is, als je de juiste onderdelen niet hebt is het een heel gedoe om een camera eraan te koppelen en bovendien is de fotografeer-opzet van de BH2 alleen berekend voor Olympus NFK projectieven. En ook de latere trinoculaire Zeiss tubussen (bijv. tubus 47 30 28) zijn wat mij betreft een ‘no go’ want die zijn niet flexibel genoeg om met diverse projectieven te experimenteren en te fotograferen.

Bij de volgende opstelling heb ik een hoefijzer-statief gebruikt, een Olympus GB. Deze microscoop heeft een uitschuifbare tubus waarmee de mechanische tubus-lengte mee kan worden ingesteld. Voor visuele waarneming en fotografie hoort de tubus op 160 mm ingesteld te zijn. Om de tubus bevindt zich een ring waarvan handig gebruik kan worden gemaakt in combinatie met de telescoop-adapter. De adapter met camera kan hier zonder bovengenoemd stuk slang op worden geplaatst, de ring houdt het geheel tegen. Let wel op dat de uitschuifbare tubus niet naar beneden zakt, in het geval dat deze heel soepel gaat, desnoods met tape fixeren. Deze camera opstelling is heel flexibel want je kunt de camera er elk moment gemakkelijk af halen voor visuele waarneming of het wisselen van oculairen / projectieven. De camera staat los op de ring maar op een redelijk stabiele wijze. Bij gebruik van de zelfontspanner kunnen zonder meer goede foto's worden gemaakt. Wie een vastere koppeling wenst kan wederom een stuk slang om de tubus aanbrengen.

Fotografische opstelling met de Olympus GB. A: Olympus GB met uitgeschoven tubus. B: tubus op 160 mm ingesteld en de ring (R) waarop de adapter rust. C: Canon 600D aangesloten op de telescoop-adapter via een T2-ring en een tussenring. De tussenring is optioneel en hangt o.a. van het camera-model af: zonder de ring was er met de Canon 600D een te sterke vignettering, met een kleinere sensor zal er minder of geen vignettering zijn. De spiegel is vervangen door een diffuse LED-lamp op batterijen, hiermee kan een prima verlichting worden gerealiseerd.

Een histologisch preparaat (caecum, rat) gefotografeerd met bovenstaande opstelling. Objectief: Olympus F40/0.65.

Met een nieuw te verkrijgen telescoop-adapter is het mogelijk gebleken om op eenvoudige wijze een systeem-camera stabiel aan een microscoop met standaard 25 mm tubus te bevestigen.